26.03 wyklas

Cechy wychowania:
Dotychczasowe próby definiowania pojęcia „wychowanie” z pewnością nie wyczerpują wszystkich istotnych jego aspektów. Można natomiast mówić o niektórych cechach, jakie przysługują procesowi wychowania. Na ogół wymienia się takie właściwości jak: złożoność, intencjonalność, interakcyjność, relatywność i długotrwałość.
Złożoność:  
procesu wychowania wynika choćby ze złożoności niektóryvh teorii psychol.  Tłumaczących mechanizm regulacji zachowań ludzkich. Współcześnie większość z nich łączy przekonanie, iż zachowanie człowieka zależy zarówno od uwarunkowań zewnętrznych (w tym także oddziaływań wychowawczych), jak i uwarunkowań wewnętrznych, czyli osobistych przeżyć i doświadczeń człowieka, a więc jego potrzeb, aspiracji, motywów, dążeń oraz od funkcjonowania jego organizmu łącznie z centralnym systemem nerwowym. W wychowaniu chodzi nie tylko o zapamiętanie i zrozumienia pożądanych wychowawczo norm postepowania, lecz także o pełną ich akceptację i uwewnętrznienie, a więc uczynienie z nich przewodniej idei w codziennym postępowaniu jednostki. W ten sposób nabywane przez wychowanka normy sa przetwarzane w zasady własnego postępowania.
Intencjonalność:
Wychowania oznacza, iż wychowawca jest świadomy celów, jakie pragnie realizować w wyniku planowo organizowanej działalności wychowawczej. Chodzi tu o działalność zawodowych wychowawców, specjalnie przygotowanych do pełnienia swej funkcji i należycie znających cele, które warto realizować w procesie wychowania. Wychowanie obejmuje wyłącznie wpływy intencjonalne, czyli świadomie ukierunkowane, których celem jest oddziaływanie na rozwój zwłaszcza społeczny i moralny wychowanków lub wspomaganie ich w tym rozwoju.
Interakcyjność wychowania oznacza, iż proces wychowawczy zwykle ma miejsce w sytuacji interakcji, tj. współdziałania ze sobą wychowawcy i wychowanka. Współdziałanie to odbywa się na zasadzie wzajemności. Każdy z partnerów jest więc zarówno podmiotem, jak i przedmiotem oddziaływań, także wychowawca podlega wpływom, ze strony wychowanka. Interakcyjność wychowania wiąże się też z umożliwianiem wychowankowi nawiązywania kontaktów z innymi ludźmim, zwłaszcza rówieśnikami.
Relatywność:
Wychowania wiąże się z trudnościami, jakich nastręcza przewidywanie skutków oddziaływań wychowawczych.  Na ogół przewidywanie takie ma charakter stwierdzeń hipotetycznych, co wynika za złożoności procesu wychowania, jak też ze złożonej dynamiki osobowości ludzkiej. Dla rozwoju dzieci i młodzieży nie zawsze najistotniejsze jest to, co stanowi bezpośredni wynik wychowania jako oddziaływania zamierzonego. Niekiedy większy wpływ wywiera to co się dzieje wokół owego procesu, w tym zwłaszcza całokształt wpływów socjalizacyjno-inkulturacyjnych.
Długotrwałość:
Wychowania wynika z przekonania, iż każdy człowiek podlega przemianom własnej osobowości, niemal przez całe życie. W procesie wychowawczym dokonują się więc zmiany nie tylko w osobowości wychowanków lecz także u samych wychowawców. W tym znaczeniu długotrwałość wychowania jest wyzwaniem dla wychowawcy i zobowiązaniem do ustawicznego doskonalenia własnej osobowości, długotrwałość wychowania łączy się także z systematycznością. Dłuższe przerwy w procesie wychowawczym niosą z sobą ryzyko nie tylko zaprzepaszczenia tego co już się udało osiągnąć, lecz nierzadko mogą grozić także niebezpieczeństwem wyraźnego cofania się w rozwoju społeczno-moralnym wychowanków.


CELE WYCHOWANIA:
-  wdg M. Łobockiego cele lub zadania wychowawcze to normy postulujące określone stany rzeczy, czyli tzw. Standardy wychowawcze, wskazujące na pożądane cechy osobowości i zachowania. Określają one zwykle pewne ogólne zmiany czy przeobrażenia w tym zakresie.
- Z.Zaborowski definiuje natomiast cel jako postulowany projekt osobowości, adresowany do konkretnej osoby, zawierający podstawowe rysy jej indywidualnego oblicza i zapewniający możliwość dalszego samorozwoju.
- W.Okoń definiuje cel wychowania jako –pożądane i oczekiwane zmiany, jakie pod wpływem respektowania odpowiednich metod, środków i warunków kształtują się w osobowości wychowanka w postaci poglądów, postaw, nawyków oraz innych cech osobowości,
- cele wychowania wdg. K.sośnickiego oznaczają dokonywanie zamierzonych modyfikacji w osobowości jednostek-rozwijanie pewnych cech, korygowanie innych, tłumienie (lub zapobieganie pojawianiu się) cech niepożądanych.
-termin cel zatem służy określeniu jaki ma być wychowanek, to znaczy jakim pragniemy go uczynić oraz jakimi jego właściwościami będziemy się kierowali przy wywieraniu wpływu lub analizowaniu kierunku tego wpływu.
- cele wychowania charakteryzują się dynamiką dzięki czemu pobudzają oraz ukierunkowują rozwój osobowości i w konsekwencji prowadzą jednostkę do samowychowania (k. Sośnicki),

Czym są i jakie znaczenie mają cele wychowania w działalności wychowawczej? Co dzięki nim osiągamy?
-TELEOLOGIA WYCHOWANIA-określa zasady stanowienia ideałów i celów wychowania, bada ich współzależności i warunki wcielania w praktykę,
-AKSJOLOGIA- nauka o wartościach, zajmująca się badaniami natury wartości, podstawami i kryteriami wartościowania,
-AKSJOLOGIA WYCHOWANIA-dział filozofii ukierunkowany na wartości, ale także zajmujący się analizą źródeł wartości w wychowaniu, ustaleniem ich hierarchii, analizą treściową oraz zasadnianiem.

Koncepcje aksjologiczne wpływają na refleksję o celach edukacyjnych, bowiem:
-aksjologia daje ogólny pogląd na rozmaite widzenie wartości zawiera duży ładunek ludzkiego doświadczenia, przedstawia typowe oferty światów wartości, pomaga dostrzec zmienność i stabilność systemów wartości czy poszczególnych wartości,
-wyznacznikiem celów edukacji jest swoista aksjologia społeczna, kształtująca się kształtowana w dużych i małych grupach, w rozmaitych społecznościach,
-edukacja coraz więcej uwagi zwraca na indywidualne systemy i hierarchie wartości,
Nadrzędną wartością w ujęciu współczesnej aksjologii jest człowiek, jego życie, rozwój, samorealizacja, wolność, tożsamość, podmiotowość (t.lewowicki)
Ideał wychowania:
-/pełen zestaw harmonijnie zintegrowanych ze sobą celów wychowania, dający w sunie opis dojrzałej osobowości człowieka określa się jako ideał wychowani/,
-ideał ujęty jako zbiór celów stanowi źródło dla wprowadzenia celów wychowania,
Źródła stanowienia celów wychowania:
-istotnym źródłem celów wych. Są koncepcje człowieka,
-cele wych., zależą też od ideologii społeczeństwa, bowiem wychowanie nie jest procesem autonomicznym: wyrasta ono z życia społecznego oraz służy jego rozwojowi. Osoby biorące udział w wych. Żyja i podlegają społeczeństwu (r. miller)
Wartości a wychowanie:
-każdy człowiek posiada system i hierarchię wartości, hierarchia wznawanych wartości satnowi 1 z podstawowych uwarunkowań wpływających na ludzkie zachowania, wartości sa czynnikiem ukierunkowującym postawy, motywy postępowania i zachowania.
-każdą kulturę także cechuje wytworzony w niej system i hierarchia wartości. Istnieją również wartości trwałe, ogólnoludzkie, akceptowane przez przedstawicieli różnych grup społecznych (z.skórny)
-najczęściej wymienianymi wartościami podstawowymi są prawda, dobro i piękno. Do uniwersalnych, ogólnoludzkich wartości zalicza się min. Sprawiedliwość, wolność, godność, humanizm, solidarność, pokój. podmiotem tych wartości jest człowiek,
-obecność wartości w treściach jest ich koniecznym składnikiem. Poprzez właściwie dobrane treści ukazuje się różne wartości i ich właściwe rozumienie, w treściach wychowania wartości ukazują się więc widocznie i bezpośrednio.
-w celach wychowania wartości mogą przejawiać się pośrednio i bezpośrednio. Bezpośrednio dokonuje się to wówczas, gdy celem wychowawczym jest urzeczywisnienie pewnych wartości, pośrednio zaś wtedy gdy w celu wychowania jedne wartości współwystępują w powiązaniu z innymi lub wzajemnie się uzupełniają.
-prowadząc świadomą i celową działalność wychowawcza, zależy zatroszczyć się o dobór odpowiednich wartości, które jako wychowawcy i pedagodzy chcemy przekazać w treściach nauczania, w stawianych celach i ideałach. Należy zdać sobie sprawę że oddziaływanie w tym zakresie wymaga odpowiednich kwalifikacji zawodowych i osobistych,
-niezwykle ważny jest właściwy i uzasadniony dobór treści wartości, które chcemy nkształtować u wychowanka.
-jeśli wychowawcom i rodzicom zabraknie zainteresowania wartościami w procesie wychowania, to faktycznie zabraknie wychowania.
Możliwości wychowania człowieka ku wartościom?
- proces nabywania i zdobywania warości jest nieodłącznie związany z procesem zaspokojenia podstawowych potrzeb jednostki, czującej się podmiotem swoich działań.
-w miarę rozwoju człowieka rozumienie wartości, do których dąży, staje się nasycone treścią przez relację wychowawczą. Wychowanek przyjmuje pewne wartości z zewnątrz. Sa one podawane przez rodziców, instytucje wychowawcze i środowisko.