Wyklad 27. 03

Współczesne poglądy na ochronę środowiska
Strategia technologiczna, polega na „leczeniu ran przyrody”, przez usuwanie ze środowiska - rożnymi środkami technicznymi - objawów niszczenia przyrody substancji trujących, odpadów) oraz poprzez zastępowanie technologii „brudnych” technologiami „czystymi”
Strategia planistyczna, zamierza do zapobiegania powstawaniu „ran” przyrody.
Polega na planowaniu takiej działalności gospodarczej człowieka, której negatywny wpływ na środowisko będzie jak najmniejszy, a nawet może pomnażać walory środowiska geograficznego.
Strategia ta jest najnowsza i bywa nazywana kształtowaniem środowiska
Organizacje międzynarodowe mające na celu ochronę przyrody
• Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody i Jej Zasobów
• Międzynarodowa Rada Ochrony Ptaków
• Międzynarodowe Biura Badania Dzikiego Ptactwa
• Międzynarodowa Federacja młodzieży do Badań i Ochrony Przyrody
• Światowy Fundusz Ochrony Przyrody
STAN OBECNY
OSTATNI RAPORT O JAKOSCI ZYCIA NA ZIEMI WSKAZUJE , ŻE:
Stan atmosfery systematycznie się pogarsza,
Kurczą się obszary leśne
Giną nieskore gatunki ptaków,
a w zastraszającym tempie rośnie liczba gatunków owadów odpornych na pestycydy
Do pozytywnych zjawisk zaliczono:
Zmniejszenie produkcji samochodów,
Wzrost produkcji rowerów
Spadek popytu na papierosy
Wydłużenie się w większości krajów życia ludzkiego ( niestety nie w Polsce )
Wzrost zainteresowana czystymi technologiami i odnawialnymi, alternatywnymi źródłami energii.
Zadania w zakresie ochrony przyrody
1. Ustalenie szczegółowych przepisów prawnych z zakresu ochrony środowiska, głownie norm higieny środowiska oraz nadzór nad realizacja wydanych przepisów
2. Ciągłe prowadzenia pomiarów i analiz zanieczyszczenia biosfery (tzw. Monitoring środowiska)
3. Prowadzenie własnych badań naukowych z zakresu ochrony srodowiska oraz koordynacja badań prowadzonych przez inne instytucje
4. Pomoc techniczna i finansowa przy wdrażaniu nowych czystych technologii oraz nowych urządzeń zabezpieczających przed skażeniem biosfery
5. Prowadzenie ciągłego szkolenia z zakresu ochrony i kształcenia środowiska
6. Prowadzenie serwisu informacji z zakresu ochrony i kształtowania środowiska
Zagrożenia
Jednym z najpoważniejszych zagrożeń dla zespołów roślinnych i zwierzęcych, a także dla samego człowieka jest chemizacja środowisk
• Chemizacja polega na wprowadzaniu do ekosystemów substancji będących głównymi lub ubocznymi produktami gospodarki ludzkiej.
• Do głównych produktów należą substancje celowo wytwarzane, takie jak nawozy sztuczne lub środki ochrony roślin.
• Produktami ubocznymi SA odpady przemysłowe powstające przy produkcji zasadniczej.
Skutki zanieczyszczenia atmosfery
• Efekt cieplarniany - proces podnoszenia się temperatury powietrza na ziemi
• Wywoływany jest przez zwiększona ilość dwutlenku węgla (CO2) w atmosferze.
• W efekcie może dojść do nadmiernego topnienia lodowców i lądolodów, a to z kolei może spowodować podniesienie poziomu morza i zalanie niektórych obszarów.
• Dziura ozonowa - proces redukcji warstwy ozonowej. Warstwa ozonowa chroni organizmy żywe przez szkodliwym promieniowaniem ultrafioletowym.
• Gazami które niszczą ozon są freony. Używane są w urządzeniach chłodniczych i aerozolach
• Smog - toksyczna mgła, powstająca nad miastami podczas niekorzystnej cyrkulacji powietrza (bezwietrzna pogoda i wysokie ciśnienie atmosferyczne)
• Kwaśne deszcze - duże stężenie tlenków siarki i azotu w atmosferze w polaczeniu z woda deszczowa.
• Powodują zakwaszenie gleby i niszczenie roślinności, szczególnie drzew iglastych
Rozwój zrównoważony
To rozwój, który zaspokaja potrzeby obecnego pokolenia bez pozbawienia możliwości przyszłych pokoleń do zaspokojenia ich potrzeb. ( światowa komisja środowiska i rozwoju UNCED)
Edukacja na rzecz zrównoważonego a edukacja ekologiczna
Edukacja na rzecz zrównoważonego rozwoju jest nierozerwalna częścią edukacji każdego człowieka która rozpoczyna się w dniu jego narodzin
Edukacja ekologiczna jest tylko elementem edukacji na rzecz zrównoważonego rozwoju i ukierunkowana jest na zagadnienia środowiska, pomijając często aspekt społeczny i ekonomiczny
Edukacja ekologiczna:
• Jest długotrwałym procesem wychowawczym zachodzącym w konkretnym środowisku społecznym i przyrodniczym.
• Jej skuteczność wiąże się ze świadomością ekologiczna danej społeczności. Od jej poziomu zależy stan środowiska przyrodniczego i związana z nią jakość życia
• Im bardziej świadoma jest społeczność, tym więcej troszczy się i podejmuje działania na rzecz ochrony środowiska naturalnego i wzmacniania spójności społecznej. Dotyczy to także społeczności szkolnej i oddziaływania szkoły na cala społeczność lokalna.
Nie istnieje naturalny stosunek do przyrody i środowiska. Musi się on ukształtować.
Edukacja ekologiczna powinna:
• Uczyć, ze każde nawet najmniejsze działanie jest potrzebne
„bez względu na to, jaka mała jest rzecz, którą masz zrobić, zrób ją” - maksyma Gandhiego
• Łączyć się z przeżyciem
• Zachęcać do bezpośredniego obcowania z przyroda
• Odnosić się do wartości i być poddana osądowi moralnemu
• Uświadamiać, ze w przyrodzie nie ma zwierząt czy roślin potrzebnych i niepotrzebnych, pożytecznych i szkodliwych, ładnych i brzydkich
• Być dziedzina interdyscyplinarna, włączana w proces edukacji ekologicznej społeczeństwa
• Angażować wszystkie zmysły
Biomy ziemi
• Las równikowy
• Sawanna
• Pustynia
• Lasy podzwrotnikowe
• Step
• Lasy liściaste
• Tajga
• Tundra
• Pustynia lodowa
Lasy równikowe, zwane lasami deszczowymi, tropikalnymi lub dżungla. Są to lasy wiecznie zielone. Stanowią około 30% powierzchni wszystkich lasów na świecie. Roślinność rośnie bardzo szybko i jest bardzo bujna ( na 1 ha lasu tropikalnego występuje około 200 gatunków drzew, w tym palmy i drzewiaste paprocie)
Przez cały rok panuje wysoka temperatura i padają obfite deszcze zenitalne.
Charakterystyczne zwierzęta: małpy, krokodyle, liczne gatunki ptaków.
Sawanna to trawiasta formacja strefy międzyzwrotnikowej. Dominują kępki sucho lubych traw, jak trawa słoniowa, dochodząca do 5m wysokości.
Na niektórych sawannach rosną nieliczne drzewa, np. akacje, baobaby, czy palmy, które zwykle zrzucają liście w porze suchej. Większe skupiska występują tylko nad ciekami wodnymi tworząc tzw. Lasy galeriowe.
Klimat gorący z wyraźnie zaznaczona pora sucha oraz deszczowa. Charakterystyczne zwierzęta: lwy, żyrafy, słonie, antylopy.
Pustynia - teren pozbawiony zwartej szaty roślinnej na skutek malej ilości opadów.
• Roślinność jest uboga, ale wiele roślin przystosowało się do skrajnych warunków klimatycznych poprzez skrócenie okresu wegetacyjnego na okres pory deszczowej, gromadząc wode (tzw. Sukulenty i efemerydy)
• Roślinność taka nie zajmuje jednak więcej niż 10% powierzchni, większe Platy roślinności występują w oazach
• Rodzaje pustyń: piaszczysta, żwirowa, skalista. Występują tu wysokie dobowe amplitudy temperatur od 0’C do +50’C w dzień
Charakterystyczne zwierzęta to : lis fenek, skorpion, wielbłąd
Lasy podzwrotnikowe
Roślinność w tej strefie jest przystosowana do letniego okresu suszy. Liście drzew i krzewów SA skórzaste - lśniące, sztywne, grube i twarde. takie liście ma wawrzyn, czyli laur. Roślinność twardolistna jest wiecznie zielona. Rosną tam: Karlowe dęby, oleandry, mirty, jałowce, wawrzyny, wrzośce, pistacje, cytrusy i oliwki. Charakterystycznymi elementami krajobrazu śródziemnomorskiego są pinie i wysmukłe cyprysy oraz dęby korkowe.
Lata są suche i upalne, zimy łagodne i wilgotne. Największe opady deszczu występują od listopada do kwietnia. Nie ma klimatycznej zimy. Charakterystyczne zwierzęta tej strefy: Muflony, daniele, kozice.
Step - teren równinny pokrytym trawą i krzewami, pozbawiony drzew, rzek i jezior.
W krajobrazie stepowym dominują trawy, czasem wyższe od człowieka. W kwietniu i w maju rosliny zakwitają i step staje się kolorowy. Jednak już w czerwcu trawy żółkną i wysychają. Latem rosliny wysychają, a jesienią step brunatnieje i zamiera.
Lata są gorące i suche, zimy długie i mroźne.
Charakterystyczne zwierzęta: Antylopy, np. gazele i dzikie konie i osły, pieski preriowe , świstaki. Żyją tu wilki i stepowe lisy, a także drapieżne ptaki: orzeł, pustułka, sowa, myszołów.